Wyprawa Kijowska

25 kwietnia 1920 r. ruszyła Wyprawa Kijowska, dowodzona osobiście przez Józefa Piłsudskiego. Ofensywa, na odcinku od Prypeci do Dniestru, miała na celu rozbicie południowego zgrupowania wojsk bolszewickich, zanim zostanie ono wzmocnione posiłkami z głębi Rosji i osiągnie gotowość bojową do uderzenia na zachód. Siły sojusznicze liczyły około 60 tys. żołnierzy polskich i około 4 tys. ukraińskich. Na początku maja wyzwolone zostały strategicznie położone miasta Podola: Winnica i Żmerynka (z bogatymi składami artyleryjskimi, magazynami żywnościowymi, szpitalami wojskowymi oraz taborem kolejowym), gdzie ludność entuzjastycznie witała wkraczające wojska. Winnica, miasto nad Bohem, została wybrana na tymczasową stolicę Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Na zdjęciu Symon Petlura dokonuje przeglądu oddziałów armii URL w maju 1920 r. (Wikimedia Commons)
9 maja 1920 r. w Kijowie odbyła się defilada wojsk polskich i ukraińskich. Na wyzwolonych terenach rozpoczęła się budowa struktur cywilnych i wojskowych państwa ukraińskiego. Tymczasem na lewym brzegu Dniepru trwały zażarte walki o przyczółek kijowski. W tym czasie do ataku na Podole ruszyła „czerwona” 1. Armia Konna Siemiona Budionnego. Polacy pozostali w Kijowie do 13 czerwca 1920 r. (WBH)
W nocy z 5 na 6 maja 1920 r. 3. Armia pod dowództwem gen. Rydza-Śmigłego przeprowadziła bezpośrednie uderzenie na kierunku kijowskim. Rano 7 maja polski zwiad wjechał tramwajem do centrum Kijowa. W następnych godzinach oddziały 3. Armii zajęły całe miasto. Siły polskie przekroczyły Dniepr, tworząc na jego wschodnim brzegu przyczółek. (domena publiczna)